3 دولتی کردن افغانستان!

مدتی است آمریکا با طرح سازوکاری برای کاهش سطح امنیتی افغانستان و افزایش سطح تامین نیروها و منافع خود به دنبال اجرایی شدن پروژه ای است که باید آن را به نوعی تجزیه افغانستان به شیوه جدید دانست. در این طرح هرچند افغانستان به سه دولت تحت حاکمیت بین المللی تبدیل نمی شود اما عملا این کشور در اختیار سه جریان قرار خواهد گرفت و آمریکایی ها در هر بخش منافع مشترکی را دنبال می کنند. اما این سه بخش کجاست و چه خصوصیتی دارد:
الف: بخش شمالی شامل مناطقی است که داعش در حال قدرت گیری در آن و شکل گیری هسته های جدیدی از گروه های سازمان دهی شده مهاجران در سوریه و عراق است. این بخش بازیگر اصلی منطقه شمال و در واقع سد نفوذ در برابر حضور ژئوپولیتیک روسیه و‌چین و بازیگری های این دو کشور است. داعش و عناصر عرب افغان ها و دیگر نیروهای تروریستی در شمال مستقر شده و با عنوان خلافت خراسان، به دنبال بازیگری متفاوتی خواهند بود. ایجاد نا امنی علیه روسیه، استقرار عناصر تروریستی داعش در یک منطقه با عنوان لانه زنبور، جذب ایغورهای چین و نفوذ به منطقه آسیای مرکزی هدف عمده آمریکا از استقرار داعش در نوار شمالی است. البته فراموش نشود حضور داعش در این منطقه می تواند تبعات مهمی بر طرح چین برای کمربند راه ابریشم و از سویی حوزه امنیتی شمال شرق ایران داشته باشد.
ب: بخش مرکزی متفاوت تر از سناریوی شمال در دستور کار است. در این بخش دولت مرکزی در کابل با رویکردی متفاوت نسبت به اکنون مستقر است. دولتی که تضعیف شده و دو بخش عمده از خاک خود را در اختیار ندارد و به نوعی تحت حکومت آمریکا اداره می شود و هر وقت آمریکا بخواهد به عنوان مجری توافق کابل – واشنگتن به افغانستان می آید و سیاست های اعمالی خود را دنبال می کند. هدف اصلی از بخش مرکزی در اختیار داشتن قدرت سیاسی و مشروعیت بخشی به حضور آمریکا در افغانستان است. از سویی استقرار دولت در کابل می تواند خواسته های آمریکا را به نوعی در مجامع
بین المللی تایید و هزینه های اکتشاف و جایگاه حمایت مالی نبرد را در افغانستان برای پنتاگون تامین کند. به عبارت دیگر استقرار دولت مرکزی، نوعی وجهه دادن به اقدامات آمریکا در افغانستان است.
ج: اما بخش جنوبی رویکرد متفاوت تری به خود خواهد دید. آمریکایی ها می دانند بازیگری در افغانستان بدون توجه به جایگاه طالبان موضوعی غیر واقعی خواهد بود. در واقع آمریکا مجبور است پس از گذشت بیش از ۱۷ سال نبرد در این کشور، طالبان را به عنوان یک بازیگر مهم داخلی در صحنه تصمیم گیری سیاسی بپذیرد. البته طالبان اعتقاد دارند زمانی طرح آمریکایی ها برای مذاکره را می پذیرند که واشنگتن به طور کامل از افغانستان خارج شود، با این حال هدف آمریکا در خاک افغانستان، اعطای چند پست سیاسی به مقامات طالبان و در اختیار قرار دادن بخش های جنوبی خاک این کشور به طالبان است تا این گروه با اهداف آمریکایی ها با تسامح بیشتری برخورد کنند و به زعم واشنگتن درگیری مستقیم میان طالبان با آمریکا کاهش و تامین امنیت نیروهای ارتش آمریکا در منطقه افزایش یابد. هدفی که تامین کننده خواسته های اولیه واشنگتن است و به طور کلی می تواند چارچوب های جدیدی در منافع آمریکا در افغانستان ایجاد کند.اما باید اذعان کرد این موضوع با چند چالش عمده مواجه است:از یک سو طالبان هر نوع حضور داعش در افغانستان را حرام شرعی اعلام کرده و نبرد با آن ها را واجب می داند. طالبان مشروعیت خود را در نفی داعش و حکومت خلافت خراسان دانسته و معتقد است رفتار داعش به نوعی عبور از اندیشه های بنیان گذاران طالبان و مکتب فکری و سیاسی آن هاست. در واقع احکام جهاد با داعش توسط طالبان صادر شده و کنار آمدن طالبان با طرح آمریکایی ها در قبال داعش غیر ممکن است و به احتمال زیاد طالبان بار دیگر با مجاهدان شمال در یک ائتلاف علیه داعش دست به اقدام نظامی خواهد زد. حذف مجاهدان شمال از مناسک مختلف سیاسی در چند ماه اخیر نیز در همین راهبرد قابل تحلیل است.
اما مشکل دیگر، پیچیده تر از جنگ دو گروه نظامی است. طالبان تنها بازیگر افغانستان نیست که راضی کردن آن به استقرار در جنوب مشکل واشنگتن را حل کند. پس از اشغال و در سال های جدید گروه های قومیتی دیگر خواهان سهم از قدرت هستند و آمریکایی ها نمی توانند سهم آن ها را نادیده بگیرند یا کشور را تجزیه کنند. از سویی دو بازیگر مهم چون پاکستان و ایران نیز درباره سیاست های آمریکایی ها در جنوب و شمال موضع گیری خواهند کرد و به طور حتم چین و روسیه را در کنار خود حفظ می کنند.
فراموش نشود در سال های اخیر، تلاش آمریکا استقرار تجزیه غیر رسمی در افغانستان بود. افغانستان نا امن تا حدودی به نفع آمریکاست و آمریکایی ها خواهان افغانستان بی امنیت یا مقتدر نیستند. در کنار آن کشوری چون ایران می داند، سرریزی امنیتی بحران افغانستان به طور حتم به سوی آن خواهد بود و امنیت ملی اش را با چالش مواجه می سازد. برهمین اساس آمریکا برای اجرایی کردن سیاست های خود، چالش های فراوانی پیش روی خود خواهد دید.

منتشرشده در خراسان به تاریخ 22 تیر 1398

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

You may use these HTML tags and attributes:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>